Evoluties in lichtregeling

Technologie staat niet stil. Ook niet op vlak van lichtregeling. Hoewel er al heel wat performante types regelsystemen op de markt zijn, zoeken fabrikanten van verlichtingsoplossingen nog steeds naar vernieuwing, teneinde meerwaarde te creëren voor hun klanten of de installatie en indienststelling eenvoudiger te maken voor de installateurs.

Nieuwe types sensoren voor lichtregeling

Nieuwe oplossingen die gebruik maken van innovatieve sensortechnologie kunnen een alternatief bieden voor bestaande systemen, of kunnen extra functionaliteit bieden ten opzichte van de klassieke systemen.

Met behulp van een optische sensor wordt behalve aanwezigheid op zich ook het aantal personen gedetecteerd (Bron: Steinel)

Een voorbeeld van zo'n evolutie is dat er behalve sensoren die aanwezigheid/afwezigheid detecteren ("ja of nee?") ook detectoren beschikbaar zijn die ook het aantal aanwezige personen detecteren. Herkenning van het daadwerkelijke ruimtegebruik laat bv. toe vast te stellen of er vrije kantoorwerkplekken bij 'flex desk management' zijn. Bovendien kunnen dergelijke innovatieve systemen het voordeel hebben aanwezigheid nauwkeuriger te detecteren dan klassieke systemen (ook detectie wanneer de aanwezigen muisstil zitten).

Ook een systeem waarvan de fabrikant stelt dat het gebruik maakt van contrastsensoren om zowel aan-/afwezigheidsdetectie als daglichtregeling te doen en bovendien met één detector meerdere vrij te kiezen (rechthoekige) detectiezones kunnen aangestuurd worden, onderscheidt zich van de klassieke lichtregelsystemen.

Instelmogelijkheden systeem o.b.v. contrastsensor (bron: Zumtobel)

MEER SENSORINNOVATIE VOOR LICHTREGELING ?
Heeft u als fabrikant of verdeler ook systemen in uw aanbod die innovatieve sensortechnologie gebruiken? Stel de uitvoerders van het project Intellicht dan zeker op de hoogte, zodat ze kunnen overwegen uw innovatie oplossing op de website te demonstreren.

Integratie van andere types sensoren in lichtregelsystemen / verlichtingsinstallaties

Behalve innovatie op het vlak van types sensoren voor de regeling van verlichtingsinstallaties, wordt er door fabrikanten van lichtregelsystemen ook geïnnoveerd door integratie van sensoren die (ogenschijnlijk?) weinig of niet te maken hebben met verlichtingstoepassingen.

Zo zijn er systemen waarin sensoren geïntegreerd worden die voor heel andere toepassingen dan verlichting bedoeld zijn. We denken bv. aan meting van relatieve vochtigheid, temperatuurmeting, CO2-meting en VOC-meting. Het gemak van dergelijke systemen is dat met één detector heel wat data verzameld wordt en gebruikt kan worden om de gebruiksomstandigheden van ruimtes op te volgen, installaties te sturen of hun werking te evalueren (en waar mogelijk te optimaliseren). Dit ligt in lijn met de evolutie richting 'Smart Buildings', waarbij het verzamelen en gebruiken van data één van de kernideeën is.

Een belangrijk aandachtspunt bij integratie van dit type detectoren is dat er goed nagedacht wordt over de plaats waar zo'n detectoren worden geïnstalleerd. De plaats waar een detector geïnstalleerd wordt, heeft namelijk een (belangrijke) impact op de waardes die zullen gemeten worden en de ideale plaats om te meten is niet voor elk type meting dezelfde. Zo kan de ideale plaats voor daglichtmetingen (i.f.v. daglichtregeling) een plaats zijn waar in de buurt ook een ventilatiekanaal lucht toevoert, wat de meting van CO2 ernstig zou beïnvloeden.

Daarnaast worden er in detectoren ook soms 'beacons' voorzien. Deze maken het bv. mogelijk om smartphones en tablets te detecteren en kunnen gebruikt worden voor locatiebepaling, wat heel interessant kan zijn voor de klant in functie van locatiegebaseerde diensten (bv. info over schilderij waar men voor staat in musea ; begeleiding van bezoeker naar vergaderruimte in kantoor ; bepaling van locatie van goederen, artikelen, arbeidsmiddelen, ...).

Ledmodules die continu hun temperatuur monitoren om oververhitting te voorkomen en zo hun prestaties op lange termijn te behouden (bron: Xicato)

Tot slot ook het vermelden waard is dat er in verlichtingssystemen ook sensoren voorzien worden die niet bedoeld zijn om rechtstreeks aan de verlichtingsnoden van de gebruiker te voldoen (comfort verhogen, energie besparen), maar die wel impact hebben op de werking van de kunstverlichting. Zo zijn er verlichtingsfabrikanten die temperatuursensoren in hun ledmodules voorzien met als specifiek doel om oververhitting van de ledmodule te vermijden. Dit heeft namelijk een negatief effect heeft op de prestaties van ledverlichting. Door de temperatuur constant te monitoren, kan de verlichting automatisch gedimd of uitgeschakeld worden wanneer de temperatuur te hoog dreigt op te lopen.

evoluties M.B.T. Indienststelling van lichtregelsystemen

Als installateur heeft u het hoe dan ook al gemerkt. Behalve belangrijke evoluties op vlak van lichtregelsystemen (zie hierboven) en de manier waarop ze gestuurd worden (zie tabs onder "Sturing"), verandert er ook veel in de manier waarop systemen in dienst gesteld worden (= inregeling of indienststelling).

Hoewel de digitalisering van de verlichtingssector de mogelijkheden qua sturing sterk heeft uitgebreid (creatie van groepen en scènes ; instellen van minimum/maximum niveaus, fade times, ...), doen fabrikanten van verlichtingsoplossingen veel moeite om het leven van de installateurs zo eenvoudig mogelijk te houden als het op indienststelling van systemen aankomt. De meeste systemen worden geleverd met fabrieksinstellingen, waardoor de verlichting direct functioneert wanneer ze aangesloten wordt. Toch is het HEEL belangrijk om de instellingen aan te passen in functie van de noden van het gebouw en zijn gebruikers.

Via apps wordt het eenvoudiger om regelsystemen goed in dienst te stellen en performant te laten werken (bronnen: ETAP & Sylvania)

Meer en meer fabrikanten stappen voor indienststelling van de systemen over naar - of bieden minstens de mogelijkheid om gebruik te maken van - apps waarmee op een intuïtieve manier via een smartphone, tablet of laptop de nodige groepen en scènes gecreëerd kunnen worden en instellingen gewijzigd kunnen worden, eerder dan gebruik te maken van (vaak nogal onhandige) afstandsbedieningen, laat staan van de DIP-switches en/of potentiometers op de regelsystemen zelf.

Stilaan komen er ook lichtregelsystemen op de markt waarvan de fabrikant stelt dat ze zelflerend zijn, en zich dus zonder manuele indienststelling wel instellen in functie van de noden van het specifieke gebouw en zijn gebruikers. Het gaat bv. om het automatisch aanleren van de meest gunstige nalooptijd (evenwicht comfort - energiebesparing). Ook het automatisch herindelen van groepen van verlichtingstoestellen als gevolg van een aangepaste ruimte-indeling is een reeds bestaand voorbeeld van hoe verlichtingsinstallaties zelflerend kunnen zijn.

WIST JE DAT ?

Behalve 100% neutrale bronnen, zoals deze website, bieden ook fabrikanten van lichtregelsystemen en verlichtingsoplossingen online heel wat info aan die je kunnen informeren over innovatie in lichtregeling, over de mogelijkheden van lichtregelsystemen en over hoe deze moeten geïnstalleerd worden. Hoewel deze informatie wat 'gekleurd' is (niet altijd 100% neutraal), kan ze toch heel wat interessante informatie bieden voor de lezer. Het kan gaan om interessante white papers, simpele reken- of planningstools, of ook video's die tonen wat bepaalde systemen zoal kunnen en hoe ze moeten geïnstalleerd worden. Kijk dus eens op de website van de fabrikanten waarmee je nauw samenwerkt, schrijf je in voor hun nieuwsbrief, of kijk eens of ze geen kanaal hebben op YouTube!